Mleko i jego przetwory są od wieków podstawą diety człowieka. Jest niezbędne do utrzymania pełnego zdrowia, urody i dobrej kondycji, jednak w jego nadmiarze naukowcy upatrują przyczynę wielu schorzeń. Jak więc jest z tym mlekiem i jego przetworami? Szkodzi czy działa dobroczynnie?
Spożywanie mleka to problem dość kontrowersyjny, są bowiem opinie głoszące, że dorosły człowiek traci fizjologiczne możliwości przyswajania mleka (wśród dorosłych ssaków jedynie człowiek pije mleko!).W mleku znajdują się dwa składniki, do trawienia których potrzebne są enzymy – laktoza (która wymaga laktazy) i kazeina (trawiona przez reninę). Organizm dziecka zaprzestaje wytwarzania laktazy po odstawieniu od piersi matki. Poziom tych enzymów zmniejsza się w wieku dwóch, do czterech lat życia.
Składniki odżywcze
Mleko jest doskonałym źródłem białka i wapnia, który jest ważny dla kości. Białko to podstawowy budulec organizmu, z którego zbudowane są mięśnie, narządy, więzadła, ścięgna, gruczoły, skóra, włosy i paznokcie. Dzięki białkom skóra jest mocna i ujędrniona, a zawarta w mleku kazeina odpowiednio ją nawilża. Wapń również jest ważnym budulcem kości i zębów, ponadto bierze udział w krzepnięciu krwi oraz prawidłowym funkcjonowaniu nerwów i mięśni. Powoduje zwiększenie wydzielania enzymu odpowiadającego m.in. za spalanie tłuszczu. Wchodzące w skład mleka nienasycone kwasy tłuszczowe zapobiegają przesuszaniu skóry, biorą także udział w metabolizmie cholesterolu, rozszerzają naczynia krwionośne, działają przeciwzapalnie, pobudzają regenerację nabłonka i tkanki tłuszczowej. Dużą rolę odgrywają także lipidy, które zabezpieczają skórę przed odparowaniem wody i chronią ją przed wiatrem, chłodem czy promieniowaniem słonecznym.
Mleko dostarcza także wielu pierwiastków (fosfor, magnez, potas) oraz witamin (A, B12, C, D, E, K, PP oraz witamin z grupy B).
Wartość energetyczna
(250 ml mleka 0,5 % tł.)
| Energia [kcal] | 97,5 |
| Białko [g] | 8,75 |
| Węglowodany [g] | 12,75 |
| Tłuszcz [g] | 1,25 |
| Sód [mg] | 112,5 |
| Potas [mg] | 352,5 |
Mleko krowie
– Nie istnieją żadne miarodajne badania, które w jednoznaczny sposób dowodziłyby szkodliwości mleka u ogólnie zdrowych ludzi – mówi dr Piotr Dziechciarz, gastroenterolog dziecięcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Mleko to jeden z najbardziej wartościowych pokarmów, bogaty w aminokwasy, mikroelementy i łatwo przyswajalny wapń. Oczywiście, niektóre rośliny, na przykład sałata, też mają wapń, i to dużo, ale jego przyswajalność jest o wiele mniejsza niż wapnia z nabiału – mówi prof. Małgorzata Kozłowska-Wojciechowska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Jeśli już mamy ochotę na mleko, niech to będzie mleko tzw. pełne, świeże i od krów żyjących na wolności i w naturalnym środowisku. Mleko, które kupujemy w sklepie jest wysokoprzetworzone, a szczególnie szkodliwe jest mleko przegotowane i ogrzewane, czyli pasteryzowane. Na mleko uważać powinny jedynie osoby z nietolerancją laktozy oraz alergią na białka mleka krowiego. Reagują one na mleko biegunką, wzdęciami i bólami brzucha.
Jogurty, kefiry i zsiadłe mleko
Osoby nietolerujące laktozy mogą w małych ilościach spożywać produkty fermentowane, bowiem laktoza jest w nich rozkładana przez dobroczynne bakterie. Tego typu produkty są niskokaloryczne, lżej strawne i przyczyniają się do prawidłowego metabolizmu w naszym organizmie. Najzdrowsze są te powstałe w naturalnym procesie produkcji. Ponadto jogurt naturalny, kefir czy maślanka są znacznie bogatszym źródłem wapnia (niezbędnego do prawidłowego wzrostu i budowy kości i zębów) niż popularne mleko. Fermentowane wyroby mleczne poprawiają odporność, regulują mikroflorę jelit, są niezastąpione w prawidłowej pracy przewodu pokarmowego – wspomagają trawienie i zapobiegają oraz leczą zaparcia.